E-ticaret ekosisteminde, farklı iş modelleri bulunmaktadır. Bu modeller; B2B, B2C ve C2C olarak adlandırılır. Her bir iş modeli, kendine özgü avantaj ve dezavantajlara sahiptir. B2B, işletmeler arasında gerçekleştirilen işlemleri ifade ederken, B2C perakende satışlarda müşteri ile işletme arasındaki işlemleri ifade eder. C2C ise müşterilerin kendi aralarında gerçekleştirdikleri işlemleri ifade eder. Bu iş modelleri her biri farklı avantaj ve dezavantajlara sahiptir.
B2B İş Modeli Nedir?
B2B, “business to business” anlamına gelen bir kısaltmadır. Bu model sayesinde, firmalar birbirlerine hizmet verme ve satış yapma amacıyla hareket ederler. B2B modelinde işlem yapılan firmalar arasında üretici-tedarikçi, üretici-toptancı ve toptancı-perakendeci gibi ilişkiler bulunur. B2B modeli, ham madde ticareti, operasyonel iş birlikleri ve toptancı-perakendeci satışları gibi işlemler için kullanılabilir. B2B modeli hem ülkemizde hem de dünyada oldukça popülerdir. Ülkemizde Migros ve Tekzen gibi şirketler tarafından kullanılırken, dünyada ise Alibaba gibi e-ticaret firmaları bu modeli sıklıkla kullanmaktadır. Yazılım şirketleri ve reklam ajansları da bu modeli sıklıkla tercih eden şirket türlerindendir.
B2B modelinin sunduğu avantajlar şunlardır:
- Ürün ve bilgiye doğrudan erişim imkanı
- Talepleri hızlı bir şekilde alma ve değerlendirme olanağı
- Tedarikçi seçiminde geniş bir alternatif yelpazesine sahip olma
- Bürokratik işlemlerin azaltılması veya ortadan kaldırılması
- Yerel ve global pazarlara erişim imkanı
- Satın alma maliyetlerini düşürme ve müşteri memnuniyetini artırma olanağı
- Ürünlerin sunumunu ve takibini kolaylaştırma imkanı.
B2C İş Modeli Nedir?
B2C modeli, “işletmeden tüketiciye” anlamına gelir. Bu model sayesinde, firmalar ürün ve hizmetlerini doğrudan tüketicilere sunarlar. Örneğin, e-ticaret platformlarından yapılan alışverişler B2C modeline dahildir. B2C modelinde, şirketler hedef kitleye uygun pazarlama çalışmaları yaparak müşteri kitlesini genişletmeyi amaçlar. B2C modelini kullanan firmalar arasında Amazon, Netflix ve Spotify gibi global örnekler bulunurken, ülkemizde ise Trendyol, Hepsiburada ve N11 gibi firmalar bu modeli kullanmaktadır.
B2C modelinin avantajları şu şekildedir:
- 7/24 sipariş alma imkanı
- Dünya çapında satış yapma fırsatı
- Hızlı ve kolay satış yapma olanağı
- Tamamlayıcı ürünler sunarak daha fazla satış gerçekleştirme imkanı
- Kategori sistemiyle ziyaretçilere kolay alışveriş imkanı
- Masrafları azaltma ve maliyeti düşürme şansı
- Özel kampanyalar ve indirimlerle ürünlerin stokta kalmasını önleme imkanı.
C2C İş Modeli Nedir?
C2C iş modeli, tüketicilerin birbirleriyle oluşturdukları ticari ilişkileri ifade eder. Bu model, e-Ticaretin yaygınlaşmasıyla ortaya çıkmıştır. Tüketiciler, sahip oldukları ürünleri belirli pazaryerleri üzerinden diğer tüketicilere satarlar. Bu model, satışı yapan tüketicinin fiyatı doğrudan kendisinin belirlemesini sağlar.
C2C modeli, herkesin kendi pazarlama stratejilerini kullanarak uygulayabileceği bir yöntemdir. Tüketiciler, sıfır veya ikinci el ürünlerini sanal platformlar üzerinden satabilirler. Bu modelin dünyadaki en popüler örneği eBay’dir. Ülkemizdeki C2C siteleri arasında ise Sahibinden ve LetGo gibi firmalar bulunur.
B2B, B2C ve C2C iş modelleri, hedefledikleri tarafların farklılığı nedeniyle birbirlerinden farklılık gösterir. Satıcı veya alıcı tarafta olan kişiler ile işletmelerin gösterdikleri reaksiyonlardaki farklılık, bu üç modelin birbirlerinden ayrışmasına ve farklı işleyiş tarzlarına neden olur. Örneğin, B2B iş modelinde her iki taraf da ticari yapıda olduğu için fayda odaklı bir iş akışı sunarken, diğer yöntemlerde tüketicilerin duyguları ve satın alma eğilimleri daha önemli hale gelir. Her üç yöntemin de avantaj ve dezavantajlarını anlamak adına aralarındaki farkları incelemek gerekir.
B2B (business-to-business) ve B2C (business-to-consumer) iş modelleri arasındaki farklar şunlardır:
- B2B modelinde iki taraf da ticari işletmelerdir ve karar vericiler mantıksal açıdan değerlendirme yaparak hareket ederler. B2C modelinde ise satıcı işletme ve alıcı tüketicidir, ve müşteriler duygularını kullanarak karar verirler.
- B2B modelinde süreklilik çok daha yüksektir.
- B2B modelinde ürün fiyatı ve anlaşma şartları daha esnekken B2C’de belirtilen şartlara tamamıyla uyma zorunluluğu bulunur.
- B2B modelinde karar vericilerin işletme statüsü nedeniyle imza ve onay süreci daha uzun sürer, ancak B2C modelinde belirlenen hükümler doğrultusunda alışveriş süreci daha hızlı sonuçlanır.
B2C (business-to-consumer) ve C2C (consumer-to-business) iş modelleri arasındaki farklar şunlardır:
- B2C iş modelinde taraflardan birisi tüzel kişidir, C2C’de ise her iki taraf da gerçek kişidir.
- B2C modelinde yazılı olarak ilan edilen satış politikalarına uygun bir biçimde alışveriş yapılırken C2C’de kişiye güven esas alınarak ilerlenir.
- B2C’de taraflar arasında herhangi bir pazarlık söz konusu olmaz. C2C modelindeyse taraflar, şartlar ve fiyatlar üzerinden birbirleriyle pazarlık yapma şansına sahiptir.
B2B (business-to-business) ve C2C (consumer-to-consumer) iş modelleri arasındaki farklar şunlardır:
- B2B modelinde, her iki taraf da işletmelerden oluşur ve işler yasal evraklar aracılığıyla gerçekleştirilir. C2C modelinde ise, taraflar tüketicilerden oluşur ve yasal evraklara gerek duyulmaz.
- B2B modelinde, maliyet ve kar bazlı fiyatlandırma yapılır ve geleneksel fiyatlandırma sistemleri kullanılır. C2C modelinde ise, taraflar arasında belirlenen anlaşma şartlarına göre fiyatlandırma yapılır ve geleneksel fiyatlandırma sistemlerine uymak zorunlu değildir.
- B2B modelinde, ticaret hacmi daha yüksektir çünkü işletmeler arasında büyük miktarlarda ürün ve hizmet alışverişi yapılır. C2C modelinde ise, ticaret hacmi daha düşüktür.
- B2B iş modelinde satış için büyük organizasyonlar olması gerekirken C2C’de satış için tek kişi bile yeterlidir.
Share on
