CEZA YASALARININ YAPILMASI, YÜRÜRLÜLÜK BAŞLANGICI, YAYINI VE İLANI

Yapılmasında diğer kanunlardan farklılık taşımayan ceza yasaları, kural gereği işlenen suçun hangi tarihteki yasaya göre müeyyidelendirilmesi o ceza yasasının hangi tarihte yürürlüğe girdiğinin bilinmesi ile yapılır.
Ceza yasalarının Resmi Gazete de yayımlandığında hangi tarihte yürürlüğe gireceği genellikle son maddelerinde yazmaktadır. Bazı yasaların Resmi Gazetede yayınlanasının ardından belli bir süre geçmesi (15gün 1 ay..) bazılarının ise yayımlandıktan sonra yürürlüğe gireceği bildirilmektedir. Örnek vermek gerekirse Türk Ceza Kanununun 184. Maddesinin kanunun yayın tarihi olan 12/04/2004 te yürürlüğe girmiştir. Herhangi bir zorunluluk olmadığı sürece ceza yasalarının yürürlüğe girmesinin belli bir süre geçmesi gerektiği yönündedir. Bu düşüncenin sebebi bu yasalara tabii olan vatandaşların yasaların varlığından haberdar olmaları gerektiği, diğer bir sebebi ise yasaları uygulayacak olan mahkemelerin belli bir hazırlığa girmesi gerekliliğidir. Bu yüzden uygulanma tarihi ile yayınlanma tarihi arasında eğer ki aciliyet yoksa bir süre bırakılmak gereklidir.
10 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 7. Maddesinde söylendiği üzere ’’ Kanunlar, Cumhurbaşkanlığı kararnameleri ve yönetmelikler ile diğer düzenlemeler, ayrıca bir yürürlülük tarihi belirtilmemiş ise Resmi Gazete’de yayımlandığı gün yürürlüğe girer.’’ kanun metninde farklı bir açıklama yoksa yayınlandığı gün yürürlüğe girer.

CEZA YASALARININ YÜRÜRLÜLÜK SÜRELERİ
Ceza hükümlerini içeren yasalar üçe ayrılır, bunlar: Sürekli (daimi), süreli ve geçici (istisnai) yasalardır

Sürekli Yasalar
Başka bir yasa tarafından yürürlükten kaldırılıncaya kadar yürürlükte kalmaya devam eden yasalardır. Bu yasalar da kendi içinde açık (sarih) ve dolaylı (zımnî) olarak ikiye ayrılmaktadır.

Yürürlükten Açık Olarak Kaldırma
Yürürlükten açık olarak kaldırma, yürürlüğe giren bir yasada açık olarak belirtilmiş bir hükümle önceki yasanın yürürlükten kaldırılmasıdır. Örnek olarak 1274 (1858) tarihli Ceza Kanunun ve eklerinin yürürlükten kaldırıldığı 1926 tarihli Türk Ceza Kanunun 590. maddesinde bildirilmiştir.

Yürürlükten Dolaylı Olarak Kaldırma
Dolaylı olarak kaldırma olması için yeni çıkan yasanın eski yasadaki hükümlerle uyuşmuyor olması gerekmektedir. Önceki yasa ya tamamen ya da bazı hükümleri yeni yasanın uyuşmadığı yerleri nedeniyle kaldırılır.
-Söz konusu yasalar eğer ki genel yasa ise yeni yasa eskisini direkt olarak kaldırır.
-Önceki kanun genel bir kanun olup da yeni kanun özel bir kanun ise özel kanun kendi konusuna giren hususlarda genel kanunu ekarte eder.
-Önceki kanun özel bir kanun olup da sonraki kanun genel bir kanun olursa eğer ki herhangi bir kaldırmadan istisnalar haricinde söz edilemez. Bu duruma bir istisna TCK’nın 5. Maddesi örnek gösterilebilir.
-Eğer önceki ve sonraki yasa birer özel yasa ise sonraki yasanın bir önceki yasayı kaldırdığına dair bir açıklık getirilmemişse, sonrakinin hükümleriyle bağdaşmayan önceki özel yasanın hükümlerinin ortadan kalktığı, iki yasanın arasında bağdaşan hükümlerin ise yürürlükte kalmaya devam ettiği kabul olunur.

SÜRELİ YASALAR
Süreli yasalar yürürlülük sürelerinin önceden belli edilmiş yasalardır. Bu süreli yasalar uygulamalarına kendileri son verir. 4 Mart 1925 tarihli ve 578 sayılı ‘’Takriri Sükun Kanunu’’, kendi metninde iki yıl kalacağı belirtildiği için, 979 Sayılı yasa ile iki yıl daha uzatılmasına rağmen bir süreli yasaydı.

GEÇİCİ (İSTİSNAİ) YASALAR
Belli bir zaman sonra sona ereceği belli olan bir olay ya da durum için çıkartılan yasalara denir. Bu yasalar temelinde aslında süreli yasalardır. Çünkü yürürlülük süreleri bağlantılı oldukları olay ya da durumun devam süresiyle entegredir. Bu tarz yasaları süreli yasalardan ayıran özelliği ise sürenin ne zaman dolacağının belli olmamasıdır. Bu yasalara ise küçük bir örnek ise 25.10.1983 tarih ve 2935 sayılı ‘’Olağanüstü Hal Kanunu’’ verilebilir.

ALŞAHİN-ARTUK-ÇAKIR-GÖKÇEN, Ceza Hukuku Genel Hükümler, 14. Baskı, Ankara, Adalet Yayınevi, 2020, s.197-198-199-200