Türkiye’deki vergi mevzuatına göre, anonim ve limited şirketler yıllık olarak belirlenen oranda kurumlar vergisi ödemekle yükümlüdürler. Kurumlar vergisi, adından da anlaşılacağı gibi kurumların, yani tüzel kişiliklerin, elde ettikleri kazançlar üzerinden hesaplanan ve ödenen bir vergi türüdür. Kurumlar vergisi, şirketiniz için özel bir mali takvim belirlemediyseniz genellikle 1 Ocak – 31 Aralık dönemi içinde elde ettiğiniz kazançlar üzerinden ödenir.
Kurumlar Vergisi Nedir?
Devletler, vatandaşlarına sundukları çeşitli hizmetler ve sağladıkları imkanlar karşılığında vergi toplarlar. Bir ülkede gelir elde eden bireyler ve işletmeler, elde ettikleri gelir üzerinden belirli bir oranda vergi ödemekle yükümlüdür.
Bireylerin gelirlerinden yapılan vergi ödemeleri gelir vergisi olarak adlandırılırken, tüzel kişiliklere sahip anonim ve limited şirketlerin elde ettikleri gelirler üzerinden hesaplanan vergi türüne ise kurumlar vergisi denir. Kurumlar vergisi, çalışanların maaşlarından kesilen gelir vergisinin, kurumların gelirleri üzerinden alınan bir versiyonu olarak düşünülebilir. Bu vergiye ilişkin kurallar ve esaslar, 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nda kapsamlı bir şekilde açıklanmıştır.
Kimler Kurumlar Vergisi Mükellefidir?
Sermaye ile kurulmuş tüzel şirketler, kurumlar vergisi ödemekle yükümlüdür. Şahıs şirketleri ise kurumlar vergisi yerine gelir vergisi öderler. Hangi şirket ve kuruluşların kurumlar vergisi mükellefi olduğunu genel olarak sormak isterseniz:
- Limited şirketler,
- Anonim şirketler,
- Kooperatifler,
- İktisadi kamu kuruluşları,
- Dernek ve vakıflara ait iktisadi işletmeler,
- İş ortaklıkları, kurumlar vergisi mükellefi olarak kabul edilirler.
Bu vergiye tabi olan kurumlar, vergi mükellefiyetleri açısından iki gruba ayrılır. Bu ayrım, kurumların kazançlarının hangi bölgeden elde edildiğine göre yapılır. Dar mükellefiyet olarak adlandırılan durumlarda, iş merkezi Türkiye’de olmasa da ülke sınırları içinden gelir elde edilmektedir. Tam mükellefiyet ise daha geniş bir kapsama sahiptir.
Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 3. maddesinde belirtilen hükümlere göre, tam mükellefiyet, Türkiye’deki kanuni merkezi (faaliyet adresi) veya iş merkezi bulunan şirketlerin Türkiye içinde ve dışında elde ettikleri tüm kazançların vergiye tabi olması durumudur. Dar mükellef ve tam mükellef tanımlamalarında, kanuni merkez (faaliyet adresi) ve iş merkezi kavramları belirleyici faktörler olarak kabul edilir. Kanuni merkez, işletmelerin tüzüklerinde ve kuruluş aşamasındaki sözleşmelerinde resmi makamlara bildirdikleri faaliyet adresini ifade eder. İş merkezi ise işletmenin fiilen faaliyetlerini yürüttüğü adreslerdir. Örneğin, İstanbul olarak belirtilen bir şirketin Türkiye’de kurulduğu ve sözleşmesinde adres olarak İstanbul’un belirtildiği takdirde faaliyet adresi İstanbul olarak kabul edilir.
2023 Kurumlar Vergisi Oranı Nedir?
Kurumlar vergisi oranları, Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 32. maddesinde belirtilmiştir ve devletin uyguladığı mali ve ekonomik politikalar çerçevesinde dönemsel olarak değişebilir. 2023 yılında kurumlar vergisi oranı, kurumların kazançları üzerinden %20’dir. Ancak varlık yönetim şirketleri, sermaye piyasası kurumları, bankalar, emeklilik şirketleri, sigorta ve reasürans şirketleri, yetkili döviz müesseseleri, elektronik ödeme ve para kuruluşları için 6361 sayılı kanun kapsamında %25 oranında uygulanmaktadır.
Yıllara göre kurumlar vergisi oranları ise şu şekildedir:
2010: %20, 2011: %20, 2012: %20, 2013: %20, 2014: %20, 2015: %20, 2016: %20, 2017: %20, 2018: %22, 2019: %22, 2020: %22, 2021: %25, 2022: %23, 2023: %20
Kurumlar Vergisi Oranı Kaçtır ve Nasıl Hesaplanır?
Kurumlar vergisi hesaplanırken, vergi mükellefi olan kurumların ilgili hesap dönemi içinde elde ettikleri brüt kurum kazançları dikkate alınır. İlgili kanunda belirtilen kurallara göre, şirketlerin brüt gelirlerinden yasal olarak kabul edilen giderler ve varsa geçmiş yıllara ait zararlar düşüldükten sonra elde edilen miktar safi kazanç olarak kabul edilir. Safi kazanca, kanunlarca kabul edilmeyen giderler de eklenerek vergi matrahı oluşturulur. 2023 yılı için bu matrahın %20’si vergi olarak hesaplanır.
Bu vergi hesaplanırken, kanunlarca kabul edilen işletme giderleri arasında şunlar yer alır:
- Yemek giderleri
- Seyahat harcamaları
- İletişim giderleri
- Araç kiralaması veya satın alımı giderleri
- Giyim harcamaları
Ancak bu giderlerin şirket faaliyetleri için yapılmış olması gerekmektedir. Örneğin, çalışanların kişisel market harcamaları veya seyahat giderleri şirketin gideri olarak kabul edilmez.
Türkiye’de uygulanan vergi mevzuatı, kurumların geçmiş yıllardaki zararlarını cari yıldaki kurum kazançlarından düşmelerine olanak tanır. Vergi beyannamesinde zarar mahsubu olarak bilinen bu işlemde, her yıla ait zararlar ayrı ayrı belirtilmelidir. Zarar mahsubu uygulamasıyla, en fazla 5 yıl geriye dönük zararlar ilgili kurumlar vergisi beyannamesindeki kazançlardan düşülebilir. Ayrıca şirketler, ilgili yıla ait tüm kazançlarını tek bir beyanname üzerinde sunar. Bayiler, şubeler vb. gibi diğer alt birimlerin kazançları da tek bir beyanname ile beyan edilir.
Kurumlar Vergisi Nasıl Ödenir?
Kurumlar vergisi ödemeleri, vergiye tabi kazançlar üzerinden oluşturulan beyannameler aracılığıyla gerçekleştirilir. Bu vergiyi ödemekle yükümlü olan mükellefler, cari yıla ait kazançlarına ilişkin vergi matrahlarını içeren beyannamelerini takip eden yılın dördüncü ayı içinde vergi dairelerine teslim ederler. Vergi ödemeleri, beyannamenin verildiği ayın son gününe kadar yapılmalıdır.
Cari yılda tahakkuk edecek vergiyi mahsup etmek amacıyla, vergi mükellefleri üç ayda bir geçici vergi öderler. Bu geçici vergi ödemeleri, yıl sonunda kesinleşen vergi tutarından düşülür. Vergi ödemelerini, vergi dairelerine fiziksel olarak giderek, Gelir İdaresi Başkanlığı internet vergi dairesi portalı üzerinden ya da anlaşmalı bankaların online kanalları veya şubeleri aracılığıyla gerçekleştirebilirsiniz.
Kurumlar Vergisi Beyannamesi Nedir? Ne Zaman Verilir?
Kurumlar vergisi beyannamesi, Gelir İdaresi Başkanlığı’na ait olan web sitesi üzerinden indirilebilir. Beyannamelerini indiren kurumlar, bağlı oldukları vergi dairesine eksiksiz ve doğru bir şekilde doldurulmuş bir biçimde iletmelidir. Aynı zamanda kurumlar vergisi mükellefi olan ve geçici vergi ödemesi gereken mükellefler, Geçici Vergi Beyannamesi belgesini de GİB web sitesi üzerinden indirebilir. Kurumlar vergisi beyannamesi, vergi mükellefi, vergi oranı, vergi matrahı, istisnalar ve mükellefiyet türü gibi birçok bilgiyi içerir.
Hesap dönemi sonunu izleyen dördüncü ayın ilk gününden yirmi beşinci günün akşamına kadar, vergi mükellefinin bağlı olduğu vergi dairesine yani kurumun kanuni veya iş merkezinin bulunduğu yerdeki vergi dairesine verilir. e-Beyanname uygulamasını kullananlar ise beyannamelerini elektronik ortamda son beyan verme günü saat 00.00’a kadar gönderebilme imkanına sahiptir.
Her vergi mükellefi, vergiye tabi tutulan tüm kazançları için ayrı bir beyanname verir. Yani mükelleflerin şubeleri, ajansları, alım-satım büroları, mağazaları, imalathaneleri veya kendilerine bağlı diğer işyerleri için, bu birimlerin ayrı muhasebeleri ve ayrılmış sermayeleri olsa bile ayrı beyannameler sunulmaz.
Sizler de tüm bu süreçler hakkında profesyonel, mali ve hukuki destek almak isterseniz bize ulaşabilirsiniz.
Share on
