Türkiye’de Vergi İadesi Süreçleri ve Dikkat Edilmesi Gerekenler

Vergi iadesi, mükelleflerin ödedikleri vergilerin belirli şartlar altında devlet tarafından geri ödenmesi işlemidir. Vergi iadesi, mükelleflerin vergi yükünü azaltmak, vergi adaletini sağlamak ve ekonomik faaliyetleri teşvik etmek gibi amaçlarla uygulanır. Türkiye’de vergi iadesine konu olan başlıca vergiler katma değer vergisi (KDV), gelir vergisi ve kurumlar vergisidir.

KDV İadesi Süreci

KDV, mal ve hizmet alım satımında nihai tüketici tarafından ödenen bir vergidir. Ancak bazı durumlarda, mükellefler KDV’yi nihai tüketiciye yansıtamaz veya yeterince yansıtamaz. Bu durumlarda, mükellefler ödedikleri KDV’yi devletten iade alabilirler. KDV iadesine hak kazanabilmek için, mükelleflerin aşağıdaki şartları sağlamaları gerekir:

• KDV iadesine konu olan işlemlerin KDV Kanunu’nun 17. maddesinde sayılan istisnalar kapsamında olması veya ihracat mahiyetinde olması,
• KDV iadesine konu olan işlemlerin fatura veya benzeri belgelerle tevsik edilmesi,
• KDV iadesine konu olan işlemlerin gerçekleştiği dönemde beyan edilmiş olması,
• KDV iadesine konu olan işlemlerin gerçekleştiği dönemde ödenmiş veya mahsup edilmiş olması,
• KDV iadesine konu olan işlemlerin gerçekleştiği dönemden itibaren 5 yıl içinde iade talebinde bulunulması.

KDV iadesi talepleri, elektronik ortamda Vergi Dairesine yapılır. Mükellefler, KDV İade Talep Formu (Form 1) ve KDV İade Beyannamesini (Form 2) doldurarak sisteme yüklerler. Ayrıca, KDV iade talebine ilişkin belgelerin de sisteme yüklenmesi gerekir. Bu belgeler şunlardır:

• Fatura veya benzeri belgelerin aslı veya onaylı sureti,
• İhracat beyannamesinin aslı veya onaylı sureti,
• İhracatın yapıldığını gösteren gümrük makbuzu veya banka dekontu,
• İhracatın yapıldığı ülkeye ait gümrük giriş belgesinin aslı veya onaylı sureti,
• Diğer ilgili belgeler.

KDV iade taleplerinin değerlendirilmesinde üçer aylık dönemler esas alınır. Birinci dönem Ocak-Mart aylarını, ikinci dönem Nisan-Haziran aylarını, üçüncü dönem Temmuz-Eylül aylarını, dördüncü dönem Ekim-Aralık aylarını kapsar. Vergi Dairesi, bir dönemin KDV iade taleplerine göre çıkan iade tutarını, dönemi takip eden ikinci ayda mükellefe bildirir. Mükellef, tebliğ tarihinden itibaren bir yıl içinde nakden veya mahsuben iade talebinde bulunabilir.

Nakden iade taleplerinde, mükellefin bağlı olduğu Vergi Dairesinin yetkisi dahilinde ise inceleme raporu ve teminat aranmaksızın, yetkisi dışında ise inceleme raporu ve teminat aranarak iade işlemi gerçekleştirilir. Mahsuben iade taleplerinde ise, iade tutarı mükellefin diğer vergi borçlarına mahsup edilir.

Gelir Vergisi İadesi Süreci

Gelir vergisi, gerçek kişilerin elde ettikleri gelirler üzerinden ödedikleri bir vergidir. Ancak bazı durumlarda, mükellefler ödedikleri gelir vergisinden fazla vergi kesintisine veya geçici vergiye tabi tutulabilirler. Bu durumlarda, mükellefler ödedikleri fazla vergiyi devletten iade alabilirler. Gelir vergisi iadesine hak kazanabilmek için, mükelleflerin aşağıdaki şartları sağlamaları gerekir:

• Gelir vergisi iadesine konu olan gelirlerin Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. maddesinde sayılan tevkifata tabi gelirler olması veya geçici vergiye tabi olması,
• Gelir vergisi iadesine konu olan gelirlerin yıllık gelir vergisi beyannamesinde beyan edilmesi,
• Gelir vergisi iadesine konu olan gelirlerin tevkifat yapanlar tarafından ilgili Vergi Dairesine ödenmiş olması,
• Gelir vergisi iadesine konu olan gelirlerin tevkifat yapanlar tarafından kesilen verginin, beyannamede hesaplanan vergiden fazla olması,
• Gelir vergisi iadesine konu olan gelirlerin tevkifat yapanlar tarafından kesilen verginin, beyannamede gösterilen indirim ve istisnalardan sonra kalan net gelirden fazla olması.

Gelir vergisi iadesi talepleri, Vergi Dairesine dilekçe ile yapılır. Mükellefler, dilekçelerinde iade talep ettikleri tutarı ve hesaplama yöntemini belirtirler. Ayrıca, gelir vergisi iade talebine ilişkin belgelerin de dilekçeye eklenmesi gerekir. Bu belgeler şunlardır:

• Yıllık gelir vergisi beyannamesinin aslı veya onaylı sureti,
• Tevkifat yapanlar tarafından kesilen vergiyi gösteren belgenin aslı veya onaylı sureti,
• İndirim ve istisnalara ilişkin belgelerin aslı veya onaylı sureti,
• Diğer ilgili belgeler.

Vergi Dairesi, gelir vergisi iade taleplerini değerlendirerek mükellefe bildirir. Mükellef, tebliğ tarihinden itibaren bir yıl içinde nakden veya mahsuben iade talebinde bulunabilir.

Nakden iade taleplerinde, mükellefin bağlı olduğu Vergi Dairesinin yetkisi dahilinde ise inceleme raporu ve teminat aranmaksızın, yetkisi dışında ise inceleme raporu ve teminat aranarak iade işlemi gerçekleştirilir. Mahsuben iade taleplerinde ise, iade tutarı mükellefin diğer vergi borçlarına mahsup edilir.

Kurumlar Vergisi İadesi Süreci

Kurumlar vergisi, tüzel kişilerin elde ettikleri kazançlar üzerinden ödedikleri bir vergidir. Ancak bazı durumlarda, mükellefler ödedikleri kurumlar vergisinden fazla geçici vergiye veya tevkifata tabi tutulabilirler. Bu durumlarda, mükellefler ödedikleri fazla vergiyi devletten iade alabilirler. Kurumlar vergisi iadesine hak kazanabilmek için, mükelleflerin aşağıdaki şartları sağlamaları gerekir:

• Kurumlar vergisi iadesine konu olan kazançların Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 15. maddesinde sayılan tevkifata tabi kazançlar olması veya geçici vergiye tabi olması,
• Kurumlar vergisi iadesine konu olan kazançların yıllık kurumlar vergisi beyannamesinde beyan edilmesi,
• Kurumlar vergisi iadesine konu olan kazançların tevkifat yapanlar tarafından ilgili Vergi Dairesine ödenmiş olması,
• Kurumlar vergisi iadesine konu olan kazançların tevkifat yapanlar tarafından kesilen verginin, beyannamede hesaplanan vergiden fazla olması,
• Kurumlar vergisi iadesine konu olan kazançların tevkifat yapanlar tarafından kesilen verginin, beyannamede gösterilen indirim ve istisnalardan sonra kalan net kazançtan fazla olması.

Kurumlar vergisi iadesi talepleri, Vergi Dairesine dilekçe ile yapılır. Mükellefler, dilekçelerinde iade talep ettikleri tutarı ve hesaplama yöntemini belirtirler. Ayrıca, kurumlar vergisi iade talebine ilişkin belgelerin de dilekçeye eklenmesi gerekir. Bu belgeler şunlardır:

• Yıllık kurumlar vergisi beyannamesinin aslı veya onaylı sureti,
• Tevkifat yapanlar tarafından kesilen vergiyi gösteren belgenin aslı veya onaylı sureti,
• İndirim ve istisnalara ilişkin belgelerin aslı veya onaylı sureti,
• Diğer ilgili belgeler.

Vergi Dairesi, kurumlar vergisi iade taleplerini değerlendirerek mükellefe bildirir. Mükellef, tebliğ tarihinden itibaren bir yıl içinde nakden veya mahsuben iade talebinde bulunabilir.

Nakden iade taleplerinde, mükellefin bağlı olduğu Vergi Dairesinin yetkisi dahilinde ise inceleme raporu ve teminat aranmaksızın, yetkisi dışında ise inceleme raporu ve teminat aranarak iade işlemi gerçekleştirilir. Mahsuben iade taleplerinde ise, iade tutarı mükellefin diğer vergi borçlarına mahsup edilir.