Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi (UTTS) Hakkında Bilmeniz Gerekenler

5 Ekim 2023 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan tebliğ ile yürürlüğe giren Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi (UTTS), akaryakıt satışlarında plaka bilgilerinin otomatik olarak kaydedilmesini sağlayacak. 2025 yılında tüm ticari araçları kapsayacak bu sistemle ilgili önemli detayları sizin için derledik.

UTTS Nedir?

UTTS, akaryakıt istasyonlarını ve şirketlerin iş için kullandığı (kendilerine ait veya kiraladıkları) araçları ilgilendiren bir sistemdir. UTTS sayesinde, bir araç akaryakıt istasyonuna geldiğinde yakıt dolum işlemi sırasında plaka bilgisi otomatik olarak sisteme girilir ve görevlinin elle müdahalesi engellenir.

Bu işlem, ödeme kaydedici cihaz (ÖKC) ile akaryakıt pompası arasındaki entegrasyon sayesinde gerçekleşir. Akaryakıt alımıyla ilgili tüm bilgiler, ilgili devlet kurumlarına iletilir. UTTS ile akaryakıt piyasasında rekabetin korunması ve kayıt dışı ekonominin önüne geçilmesi amaçlanır. Türkiye’de şirketlere ait veya kiralama yoluyla iş için kullanılan yaklaşık 8 milyon araç olduğu tahmin ediliyor ve bu araçların tamamının 31 Ocak 2025 tarihine kadar UTTS’ye geçmesi gerekiyor.

Taşıt Tanıma Birimi (TTB) ve Taşıt Tanıma Okuyucu Cihazı (TTO) Nedir?

TTB ve TTO, UTTS ile birlikte hayatımıza giren kavramlardır. Akaryakıt pompalarına takılan TTO ile araçların depo kapaklarına takılan TTB’nin koordinasyonu sayesinde, pompa ile dolum başladığında aracın bilgileri manuel giriş olmaksızın kaydedilir. TTB montajı için Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü’nün web sitesi olan utts.gov.tr üzerinden başvuru yapılması gerekmektedir.

UTTS Ücreti Ne Kadar?

UTTS başvuru sürecinde şirketler sadece Taşıt Tanıma Birimi ve montajı için ücret öderler. 2024 yılı için Taşıt Tanıma Birimi ücreti 1.810 TL + KDV’dir. 2025 yılında bu ücretin, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanacak Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) dikkate alınarak artması bekleniyor.

31 Aralık 2024 tarihine kadar Taşıt Tanıma Birimi siparişi veren şirketler, ödemelerini 2024 yılı ücreti üzerinden yaparlar. 1-31 Ocak 2025 tarihleri arasında sipariş veren şirketler için ise 2025 yılı için belirlenecek ücret geçerli olacaktır.

TTB montaj işlemleri için son tarih 30 Nisan 2025’tir. Bu tarihe kadar UTTS üzerinden ödeme yapılmasa bile araçların yakıt alımları gider olarak gösterilebilecektir.

UTTS Başvuru Süreci Nasıl İlerliyor?

UTTS başvuruları, Darphane tarafından kurulan utts.gov.tr adresinden yapılmaktadır. Başvuru süreci aşağıdaki adımları içerir:

1. Kayıt ve hesap onayı: UTTS sitesinden kayıt oluşturulduktan sonra şirket yetkilisi tarafından bilgiler girilir. Vergi levhası gibi bilgiler bu aşamada girilmelidir.
2. Araç ekleme: Şirkete ait veya kiralama yoluyla edinilmiş araçların ruhsat bilgileri “Taşıt Ekle” butonu kullanılarak girilir.
3. TTB siparişi: Araçlar için TTB siparişi site üzerinden verilir.
4. Ödeme işlemi: Havale/EFT, kredi kartı veya banka kartı gibi ödeme yöntemleriyle araçların TTB montaj ücreti Darphane’ye ödenir.
5. Montaj: Şirketler, TTB montaj noktaları arasından kendilerine en uygun olanı seçerek montaj işlemini gerçekleştirirler.

UTTS’ye Geçilmezse Ne Kadar Ceza Ödenir?

Şirketlerin 31 Ocak 2025 tarihine kadar UTTS’ye geçişi zorunludur. Geçiş işlemini gerçekleştirmeyen şirketlere Vergi Usul Kanunu’nun 355. maddesine göre ceza uygulanacaktır. Taşıt Tanıma Birimi taktırmayan şirketler için Vergi Usul Kanunu 355/1. maddesine göre usulsüzlük cezaları aşağıdaki gibidir:

Yani Taşıt Tanıma Birimi taktırmamanın cezası 7.000 TL ile 28.000 TL arasında değişmektedir.

UTTS geçiş süreci tamamlanmadığı takdirde yakıt harcamaları gider olarak gösterilemez, düzenlenen fiş ve faturalar ise hiç düzenlenmemiş sayılır. Bu nedenle de UTTS geçişi tamamlanmamış araçlar için düzenlenen faturalarda da usulsüzlük tespit edilmesi durumunda 20.000 TL ile 100.000 TL arasında ceza uygulanır. Ayrıca düzenlenen cezalar, her bir belge için ayrı ayrı hesaplanır.

UTTS’ye Geçilmezse Yakıt Gider Olarak Gösterilemiyor Mu?

UTTS’ye geçilmediği takdirde yakıt harcamalarının gider olarak gösterilebilmesi mümkün değildir. Ancak geçiş süreci ile ilgili farklı tarihler bulunmaktadır. Tarihler ve bilinmesi gereken detaylar şunlardır:

• 31 Ocak 2025 tarihine kadar UTTS’ye geçen araçlar, UTTS üzerinden oluşturulacak kayıtlar ile yakıt harcamalarını gider olarak gösterebilirler.
• TTB montajı için son gün 30 Nisan 2025’tir.
• 31 Ocak 2025 tarihine kadar utts.gov.tr adresinden kaydını oluşturan ve TTB siparişi veren şirket araçları, 31 Nisan 2025 tarihine kadar UTTS geçiş sürecini tamamlamamış olsa bile yakıt harcamalarını gider olarak gösterebilirler.
• 1 Şubat 2025 ve sonrasında UTTS’ye başvurularını yapıp araçlarını kaydettiren şirketler, ancak başvuru incelenip kayıt süreci tamamlandıktan sonra UTTS üzerinden yaptıkları yakıt harcamalarını gider olarak gösterebilirler. Örneğin 1 Şubat 2025 tarihinde başvuru işlemlerini başlatan bir şirketin araçları için 1 Mart 2025 tarihi itibarıyla geçiş işlemini tamamlamış olsun. Bu durumda 1 Şubat ila 1 Mart tarihleri arasında yapılan yakıt harcamaları gider olarak gösterilemez.

Kısacası şirketlerin yakıt harcamalarını gider olarak gösterebilmesi için en geç 31 Ocak 2025 tarihine kadar başvurularını tamamlaması gerekiyor. Aksi takdirde araç yakıt harcamaları gider olarak gösterilemiyor.

UTTS Kimler için Zorunlu?

UTTS hem şirketler hem de bireysel kullanıcılar için zorunludur. Şirketlere ait veya kiralama yoluyla edinilen ve iş için kullanılan araçlar için son başvuru tarihi 31 Ocak 2025’tir. Bireysel kullanıcılar için zorunluluk başlangıç tarihi 1 Temmuz 2025’tir. Bu tarihten itibaren bireysel kullanıcılar adına trafiğe kaydedilen araçlar, UTTS’ye başvurmak zorundadır.